Aan het woord is Peter Cieremans, programmamanager Duurzaam Concernhuisvesting bij de gemeente Rotterdam. Peter werkt op de locatie Kleinpolderplein, één van de twee grote Rotterdamse wagenparklocaties. Hier staan nu de gemeentelijke voertuigen: bijna 100 zware vrachtwagens en circa 60 (deel)auto’s.
Veel om over na te denken
Met de ambitie dat alle gemeentelijke voertuigen in 2030 zero emissie zijn, is er op het gebied van energie een uitdaging op deze locatie. ‘Op onze locatie liepen we met veel vragen en ideeën rond’, vertelt Peter. Moeten we de voertuigen op één locatie houden of gaan we ze verdelen over meer locaties? Moeten we onze bedrijfsvoering aanpassen? Kunnen we bijvoorbeeld ‘s nachts load balancing (slim laden) toepassen? Of moeten we met kleinere voertuigen de stad in en met hubs, verzamellocaties verdeeld over de stad, gaan werken?
Verschillende pilots
Vraagstukken waar ze bij de gemeente Rotterdam mee rondliepen, kwamen mooi samen met de onderzoeksbehoefte van BMW. BMW en gemeente Rotterdam hebben een memorandum of understanding ondertekend. Achter deze samenwerking zit geen commercieel doel. Samen onderzoeken de partijen hoe de leefbaarheid en duurzaamheid in de stad verder kan worden verbeterd. Hiertoe hebben ze een aantal pilots uitgevoerd:
- Smart City travel: bestuurder krijgt alternatieve vormen van transport voorgeschoteld (deelfiets/-scooter of openbaar vervoer) in zijn navigatiesysteem voor het laatste stuk van zijn reis de stad in.
- Safe drive zones: Bestuurder wordt gewaarschuwd voor drukke of gevaarlijke plekken door middel van een bericht op het centrale beeldscherm in zijn auto.
- Charge en repark: EV-rijder ontvangt een bericht zodra de auto is volgeladen eventueel met een parkeeralternatief, zodat het laadpunt vrijkomt.
- Vehicle-to-grid (V2G): dynamische stroomopslag in auto’s die kan bijdragen aan de energiebehoefte (gladstrijken van piekbelasting) op een terrein, in combinatie met slim laden.
Pilot Vehicle-to-grid (V2G)
‘Op onze locatie Kleinpolderplein is ervoor gekozen om aan de slag te gaan met de pilot V2 in combinatie met Peak Shaving en batterijopslag’, vertelt Peter. De centrale vraag was: Hoe kan V2G bijdragen aan netcongestie in combinatie met peak shaving (piek afvlakken) en batterijopslag?
BMW en Total
BMW leverde tijdelijk twee aangepaste BMW i3’s die in staat waren om bi-directioneel te laden. Ze zijn gebruikt als deelauto voor medewerkers van de gemeente. BMW had overigens nog een derde aangepaste i3, die is gebruikt om een thuissituatie te simuleren. Deze test was samen met Eneco eMobility.
TotalEnergies werd als concessiehouder ook betrokken, omdat zij bij de back-end van de data konden. Wat is het verbruik? Wat is er opgeladen en wat is er teruggeladen? Die data is samengevoegd door TotalEnergies.
Hoe ziet het terrein eruit?
Op het terrein staat een Battery Energy Storage System (BESS). Een container met daarin 10 BMW i3 accu’s, in feite dus een enorme powerbank. Concreet kan deze twee vrachtauto’s drie uur lang laden met 100 kW per uur tot ze vol zijn. De 50 kW waarmee de BESS wordt opgeladen komt niet direct van zonnepanelen, maar uit de grid (ofwel het net). Dat komt omdat deze versie van de BESS maar één ingang heeft. Nieuwe Energy Storage Systemen hebben wel de mogelijkheid tot meer aansluitingen. In dat geval kun je de batterij zowel op het net als op de eigen zonnepanelen aansluiten. Het is wel mogelijk om peak shaving toe te passen met deze batterij.
Hoe zag de pilot er uit?
Tijdens de pilot zijn aan de BESS de beide BMW i3’s toegevoegd. Als er veel stroom nodig was, leverden zij stroom terug aan het net. Dit werd getest in twee vormen:
- Vorm 1: op het vaste tijdstip tussen 10 en 14 terugladen.
- Vorm 2: niet tijdgebonden maar vraag gestuurd. Hier is een slimme energie meter geplaatst in de grid op de groep waar de laadpalen deel van uitmaakten. Afhankelijk van de stroom vraag werd er stroom onttrokken uit de i3’s.
‘In de toekomst hebben we voorkeur voor de ‘niet tijdgebonden’ manier van terugladen’, aldus Peter. Vooral omdat je hiermee niet aan een bepaald tijdstip vastzit. Als de auto’s op dat gewenste moment in gebruik blijken te zijn, dan ‘heb je pech’. Uit de praktijk blijkt dat 35% van de tijd één of beide wagens op locatie aanwezig waren.
Belangrijkste conclusies
- BESS en V2G zijn complementair in het doel om piekbelastingen te reduceren, waardoor de netaansluiting op het Kleinpolderplein tot 23% lager kan zijn ten opzichte van een situatie zonder BESS en V2G.;
- Slim laden door load balancing, het verdelen van de beschikbare energie over de aangesloten voertuigen aan de laadpalen, is essentieel om een nieuwe piek te vermijden;
- Inzetbaarheid van deelauto’s is tot op zekere hoogte planbaar. Data-analyse en AI zijn belangrijk om de bijdrage van energie aan de grid door V2G te voorspellen.
- Tot slot is het gedrag van berijders belangrijk in de optimalisatie van het gehele systeem. Ongeacht de laadstatus van de auto-accu, je moet de auto aan de lader koppelen zodat die onderdeel wordt van het energiesysteem.
Hoe nu verder?
Op korte termijn kan er geen vervolg aan deze pilot worden gegeven. Dat komt simpelweg omdat er op grote schaal nog geen bi-directioneel ladende voertuigen beschikbaar zijn, in combinatie met een goed werkend energie ecosysteem. We verwachten hiermee verder te kunnen in 2025-2030. De wens is om V2G toe te passen bij een elektrische vrachtauto. Deze rijden vrijwel allemaal van 6.00 tot 15.00 uur. Een iets minder groot aantal rijdt van 15.00 tot 23.00 uur. Er staat dus altijd een deel van het wagenpark stil, ideaal voor V2G.
En de omgebouwde BMW i3’s dan? Die zijn omgebouwd naar het gewone type i3 en verkocht.